Maraş’taki Mülkler Satılabilir mi?

Maraş’taki üç otelin bir Kıbrıslı Türk iş insanına satıldığı iddiası, Güney’de bomba etkisi yaratırken, “yasal olarak bu mümkün mü?” sorusunu da akıllar getirdi.

Kapalı Maraş’tan mülk satın alınabilir mi? Acapulco Yasası, Maraş için geçerli mi?

Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Milletvekili Fikri Toros’a göre yanıt net: Şuan için bu mümkün değil!

Satın alma mevzuna geçmeden önce Kapalı Maraş’ın uluslararası statüsü ve Kıbrıs’ta mülkiyet meselesine bakmak gerekiyor.

Tüm bu tartışmaların fitilini ateşleyen Yeni Bakış gazetesinin haberi oldu. Habere göre, Kıbrıslı Türk bir iş insanı, “Cleo Hotel, Golden Seaside Apartment Hotel, Aegean Hotel’i satın aldım” diyordu. İsmini de açıklamıyordu.

Haber Güney Kıbrıs’ta bomba etkisi yaratırken, Maraş’ta mülkleri bulunan Kıbrıslı Rumlara, “satmayın” uyarısı yapıldı.

Güney’deki meslektaşlarımızın araştırmasına göre ise Rum tapu kayıtlarında böyle devir söz konusu değil.

Kıbrıs Vakıflar İdaresi (EVKAF) Kapalı Maraş’ın sahil şeridinin 8 Ekim 2020’de ziyaretlere açılmasından bir sene önce “Maraş’ın tapusu bizde”  iddiasında bulundu. Bu iddiaları için AİHM’me gidildi mi? Zira AİHM’in farklı bir kararı vardı.

MÜLK SATIŞI YA DA İADESİ YAPILABİLİR Mİ?

CTP Milletvekili Fikri Toros, spekülasyonların odağındaki konunun iç yüzünü KIBRISLI’ya anlattı…

Maraş’taki üç otelin bir Kıbrıslı Türk İş insanına satıldığı haberi gündemde. Böyle bir şey mümkün mü?

Öncelikle bu konunun neden bir spekülasyon olmak zorunda olduğunu açıklamak gerekiyor. Bildiğiniz gibi bu haberin çıkmasının ardından ben dahil bir çok kişi haberin doğruluğunu irdeledik. Doğruluğuna dair somut hiçbir veriye ulaşamadık.

Bence bundan daha önemli konular var. Kapalı Maraş denilen bahse konu bölge, 1974’ten beri Türk askerinin kontrolünde olan bir bölgedir. 1984 tarihli 550 sayılı BM Güvenlik Konseyi kararıyla bir hükme bağlanarak özel bir statü kazanmıştır. Bu karar uluslararası hukukun da bir parçasıdır. Dolayısıyla kapsamlı çözüm öncesi koşullarda, Kapalı Maraş özel bir statüye sahiptir. Bunun altının çizilmesi gerekli. Sayın Cumhurbaşkanı ve hükümet, Kapalı Maraş’ın, “KKTC toprağı olduğunu” söylüyor. Ve “KKTC yönetiminde açıldığını” söylüyor. Bunlar doğru değildir.

KKTC toprağı olan bölgelerin hiçbir metre karesi üzerinde böyle bir Güvenlik Konseyi kararı yoktur. Bu karar da 5 daimi üyenin (ABD, Rusya, Çin, Fransa ve Birleşik Krallık) oy birliği ile aldığı bir karar olduğu için adı ‘Rezolüsyon’dur ve uluslararası hukukun bir parçasıdır.

Dolayısıyla Yeşil Hat’tın kuzeyindedir. Ancak ‘KKTC toprağıdır’ tartışılır.  Bu net…

Kapalı Maraş, 2017 ‘Crans Montana kapsamlı çözüm müzakereleri’nde ‘Toprak’ başlığı altında Kıbrıs Rum kurucu devletine devredilmek üzere teklif edilen bir bölgedir. Ancak bu müzakereler Anastasiadis’in masayı terk etmesiyle bir derin çıkmaza girmiştir. Bu çıkmaz hala sürüyor.

Kapsamlı çözüm öncesinde, bu bölgenin ne şekilde açılabileceği yine bir başka BM Güvenlik Konseyi olan 789 sayılı kararda tanımlanmıştır.

Bu kararda Kapalı Maraş’ın açılımı şöyle tanımlanır:

• BM kontrolünde olan ara bölgenin sınırları genişletilerek içerisine Kapalı Maraş bölgesini de alacak şekilde yeniden düzenlenir.
• Kapalı Maraş’ın yönetimi, BM’ye devredilir.
• Türk askeri oradan çekilir. Yani Derinya sınırında olan Türk askeri Mağusa’ya doğru çekilir.
• Oradaki tüm mülkler yasal sakinlerine iade edilir.

“Yasal sakin kimdir?”i de tanımlayan AİHM’in bir hükmü vardır. Bu konuda da bir yığın tartışma vardır.

“EVKAF’IN TAPUSU BİZDEDİR” İDDİASI…

Evet. EVKAF’ın “tapusu bizdedir” açıklaması var.

O konuda ilgili bir AİHM kararı vardır. O hüküm de 20 Temmuz 1974 itibarıyla elinde tapu tutan kişi, yasal sakindir. Bu nettir. Eğer Vakıflar olarak farklı bir iddianız varsa AİHM’e giderek o hükmü istinaf etmeniz gerekir.

EVKAF bu açıklamayı 2019’da yapmıştı. Gidildi mi istinafa?

Hayır gidilmedi. AİHM’in bu kararı bağlayıcı ve bakidir. EVKAF’ın böyle bir iddiası varsa istinaf yolu açıktır.

Bu karar değiştirilmediği sürece, bakidir.

Bu kapsamlı çözüm öncesi açılım koşulları yerine getirmediği sürece Kapalı Maraş açılamaz, dolayısıyla oradaki mülkeler de ne iade edilebilir, ne de bir başkasına devredilebilir.

Koşullar gerçekleştiğinde mülk devirleri nasıl olur?

Tanımlanan o yasal sahipler, Taşınmaz Mal Komisyonu’na (TMK) gidecektir.

Koşullar gerçekleşse bile iki kişi arasında böyle bir alış-veriş Taşınmaz Mal Komisyonu’na gidilmeden gerçekleştirilemez mi?

Evet. Öncelikle TMK’ya gidilmesi gerekir. Yoksa geçersizdir.  

“TMK’YA 460 BAŞVURU YAPILDI”

Bu durumda bahsedilen üç otelin tapu devri söz konusu olamaz. O zaman bu konuşulan nedir? 

Bakın, ben bir Kıbrıslı Türk iş insanı olarak, bahsedilen otellerle ilgili sahibiyle görüşüp, bir kahve içip sözlü mutabakata varabilirim; “Ben senin bu otelini istiyorum, siyasi koşullar uygun olduğu zaman bu oteli bana satacaksın. Al şu kadar parayı kenarda tut. Günü geldiğinde bana satacağına dair bir söz ver” diyebilir. Bunu makbuz karşılığında mı yaparlar bilemem… Ama bunlar iki kişi arasında olur.

Başka türlüsü olamaz.

Sayın Cumhurbaşkanı’nın sözde yeni siyaseti çerçevesinde, sözde ‘Kapalı Maraş Açılımı’, gündeme geldiği günden bu yana 460 geri iade başvurusu yapılmıştır. Uluslararası hukuk koşulları gerçekleşmediği için, bunların hiç birini görüşebilmiş değildir.

 “KAPALI MARAŞ, ACAPULCO’YA BENZETİLEMEZ”

Bu konu ile ilgili bir tek Sayın Erhan Arıklı’dan ses geldi. Burada da Acapulco Yasası örneğini vermişti. Ancak bir benzerlik bulunmuyor…

Evet. O KKTC toprağıdır ve Acapulco örneğindeki konu arazinin devri, TMK üzerinden gerçekleşmiştir. Mevcut siyasi koşullar içerisinde eskiden Rumların kullanımda olan bir malın Kuzey Kıbrıs’ta bir Kıbrıslı Türk’e devredilmesi TMK’nın uhdesindedir. TMK da uluslararası hukuka uyumlu bir şekilde kurulan komisyondur. Kapalı Maraş, Acapulco’ya benzetilemez. 

Haber/ Selda Bektaş
Fototoğraf/ Tugay Açıkyıldız