Yaşlanma süreci, bireylerin beslenme ihtiyaçlarında önemli değişikliklere neden olur. Azalan iştah, kronik hastalıklar ve hareket kısıtlılığı gibi etkenler, yaşlı bireylerde malnütrisyon (yetersiz beslenme) riskini artırır.
Malnütrisyon, kas kaybı (sarkopeni), bağışıklık sisteminin zayıflaması ve yaşam kalitesinin düşmesi gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Bu noktada, Tıbbi Beslenme Tedavisi hayati bir rol oynar. Diyetisyenler tarafından kişiye özel hazırlanan beslenme planları, yaşlı bireylerin kas kütlesini korumasına, bağışıklığını güçlendirmesine ve genel sağlığını iyileştirmesine yardımcı olur.
Yaşlı bireylerde malnütrisyonun en belirgin sonuçlarından biri sarkopenidir. Sarkopeni, vücudun kas kütlesinin azalması ve kas fonksiyonunun bozulması anlamına gelir. Bu durum, hareket kabiliyetinin azalması, düşme riski ve bağımsız yaşamın zorlaşması gibi sorunlara neden olabilir. Bağışıklık sisteminin zayıflaması da malnütrisyonun sık görülen bir sonucudur. Yetersiz beslenen yaşlı bireyler, enfeksiyonlara karşı daha savunmasızdır ve hastalık süreçlerini daha ağır geçirebilirler.
Tıbbi Beslenme Tedavisi, bireylerin beslenme durumlarını iyileştirmeye yönelik planlanmış, kişiselleştirilmiş bir yaklaşımdır. Bu tedavi, yalnızca kalori alımını artırmayı değil, aynı zamanda doğru makro ve mikro besinleri sağlamayı amaçlar. Yetersiz beslenmenin engellenmesi için temel stratejilerden biri, yeterli protein alımının sağlanmasıdır. Protein, kas kütlesinin korunmasında kritik bir rol oynar. Yaşlı bireylerin yeterli protein alamaması, kas kaybının hızlanmasına neden olabilir.
Yaşlı bireylerde protein ihtiyacı, kas kaybını önlemek için genç bireylere göre daha yüksektir. Yumurta, tavuk, balık, yağsız etler ve baklagiller gibi protein açısından zengin gıdalar, diyetin önemli bir parçası olmalıdır. Protein alımı yetersizse, oral besin destekleri (ONS) önerilebilir. Bu ürünler, yaşlıların günlük protein ihtiyacını karşılamaya yardımcı olur.
Yaşlı bireylerde kemik sağlığını korumak için D vitamini ve kalsiyum alımı büyük önem taşır. D vitamini eksikliği, kemik erimesi ve düşme riskini artırabilir. Balık, süt ürünleri, yumurta ve D vitamini ile zenginleştirilmiş besinler, bu vitaminin doğal kaynaklarıdır. Güneş ışığı da D vitamini üretimini artırır, ancak birçok yaşlı birey yeterince güneş ışığına maruz kalamadığı için takviye kullanımı gerekli olabilir.
Omega-3 yağ asitleri, anti-enflamatuvar özellikleri sayesinde yaşlı bireylerde hem kalp sağlığını destekler hem de bağışıklık sistemini güçlendirir. Yağlı balıklar (somon, sardalya, uskumru) ve ceviz, keten tohumu gibi bitkisel kaynaklar, omega-3 yağ asitleri açısından zengindir.
B12 vitamini eksikliği, yaşlı bireylerde sık görülür ve hafıza kaybı, anemi gibi sorunlara yol açabilir. Kırmızı et, süt ürünleri ve yumurta gibi besinler B12 vitamini açısından zengindir. Ayrıca, yaşlı bireylerde emilim problemleri nedeniyle B12 takviyesi gerekli olabilir.
Son yıllarda yapılan araştırmalar, erken dönemde uygulanan Tıbbi Beslenme Tedavisi’nin yaşlı bireylerin yaşam kalitesini belirgin şekilde artırdığını göstermektedir. 2021 yılında yapılan bir çalışmada, kişiye özel hazırlanan beslenme planlarının kas kaybını yavaşlattığı ve hastaneye yatış oranlarını azalttığı tespit edilmiştir. Avrupa Klinik Beslenme ve Metabolizma Derneği (ESPEN) tarafından hazırlanan kılavuzlar, yaşlı bireylerde düzenli olarak malnütrisyon taraması yapılmasını ve bireyselleştirilmiş beslenme planlarının oluşturulmasını önermektedir. Bu yaklaşım, yalnızca malnütrisyonu tedavi etmekle kalmaz, aynı zamanda bireylerin genel sağlık durumunu da iyileştirir.
Ayrıca, bir başka çalışmada, D vitamini ve omega-3 yağ asitleri takviyelerinin yaşlı bireylerde bağışıklık fonksiyonlarını artırdığı ve enfeksiyon riskini azalttığı bulunmuştur. Yaşlı bireylerde yeterli besin alımının sağlanması, enfeksiyonlara karşı korunma ve yaşam kalitesinin artırılmasında kilit rol oynar.
Tıbbi Beslenme Tedavisi, yaşlı bireylerde malnütrisyonla mücadelede en etkili yöntemlerden biridir. Yaşlanma sürecinde değişen beslenme ihtiyaçlarına uygun, dengeli bir beslenme planı oluşturmak, kas kaybını önlemeye, bağışıklığı güçlendirmeye ve genel yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olur. Besin desteği ve takviyelerle bu sürecin desteklenmesi, yaşlı bireylerin daha sağlıklı ve bağımsız bir yaşam sürmesini sağlar. Tıbbi beslenme tedavisi, sağlık hizmetlerinde öncelikli bir konu olmalı ve yaşlı bireylerin yaşam kalitesini artırmak için titizlikle uygulanmalıdır.
Haftaya görüşmek dileğiyle. Sağlığınız eksik olmasın…
YAZI/ ÇAĞRI ÖZLÜTAŞ
